CVE concert "De Veertien Stonden"

Op goede vrijdag 29 maart werd 's avonds in de Catharinakerk in Eindhoven een uitvoering gegeven door Collegium Vocale Eindhoven van het werk 'De veertien stonden' van Hendrik Andriessen. Dit werk is gecomponeerd in 1942/1943 geďnspireerd door het dichtwerk van van Guido Gezelle 'DE XIV STONDEN, of de bloedige dagvaart ons Heeren' (1895), welk is gebaseerd op de veertien statiën van de kruisweg.

Bij de uitvoering klonk afwisselend de muziek van Andriessen en de poëzie van Gezelle. In een uitgave van het dichtwerk heeft de Belgische kunstenaar Desiré Acket (1905-1987) grafische afbeeldingen gemaakt (houtsnedes, inktdruk op papier) van de kruisweg. Mogelijk heeft Andriessen zijn werk gecomponeerd naar aanleiding van deze uitgave. Deze verbeeldingen van de statiën hebben dan ook een plaats gekregen bij deze uitvoering.

"De Veertien Stonden", een compositie van Hendrik Andriessen (1892 – 1981), is een werk voor koor en strijkorkest op tekst van Guido Gezelle (1830-1899). Guido Gezelle schreef de veertien stonden (of de bloedige Dagvaart des Heren) in 1895 voor de Brugse componist Joseph Ryelandt (1870-1965). Het dichtwerk is gebaseerd op de Kruisweg. De Kruisweg bestaande uit veertien staties, in bijna elke Katholiek kerk wel aanwezig in de vorm van schilderijen aan de muur of sculpturen, geeft de lijdensscčnes weer van Jezus op Goede Vrijdag.
Het passiespel wordt door Gezelle de ene keer in een strak metrum, de andere keer in een vrijere versvorm gestalte gegeven. De personen en groepen in het verhaal zijn: “de vijanden des Heren” (de oversten des Volks, de Joodse priesters en de schriftgeleerden) enerzijds, “de vrienden des Heren” (Maria, de moeder Gods, Magdalena, de heilige vrouwen en Joseph van Arimatea) anderzijds. De vier evangelisten zijn de objectieve beschouwers.

Andriessen schreef de muziek in 1941 in opdracht van het Leids studentenkoor Alma Mater. De componist zocht zelf extra Latijnse teksten erbij afkomstig uit voornamelijk de liturgie van de Goede Week om het geheel te complementeren. De Kruisweg wordt gelopen, bij elke statie wordt een motet, voor zowel gemengd, vrouwen- als mannenkoor, gezongen. De intermezzi na elk motet suggereren een verklanking van de wandeling van de ene naar de andere statie.
De Veertien Stonden werden voor het eerst uitgevoerd in Leiden in maart 1942 in een zaal met koor en strijkorkest. In de ruimte hing een doek met daarop de afbeeldingen van de veertien kruiswegstaties.
In 1993 gaf de familie Andriessen toestemming voor een uitgave van het werk in een bewerking voor koor en orgel waardoor het werk een meer liturgisch karakter kreeg.

Tekeningen: Desiré Acket