Joseph Haydn - Stabat Mater

Joseph Haydn schreef zijn Stabat Mater in 1767 voor een uitvoering op goede Vrijdag tijdens een Vesperviering aan het hof van Nikolaus Esterházy waar hij sinds 1766 , na de dood van Kapellmeister Gregor Joseph Werner, hofcomponist was.

Opvallend is dat Haydn zijn compositie ter goedkeuring naar Johann Adolf Hasse in Wenen stuurde. Hasse werd in die tijd gezien als muzikale autoriteit. Hij was erg lovend over de compositie. De helaas verdwenen brief van Hasse m.b.t. het Stabat Mater heeft Haydn zijn leven lang als een kostbaar bewijs van erkend vakmanschap bewaard.

De tekst van het Stabat Mater is waarschijnlijk geschreven door de later heilig verklaarde Johannes Fidenza (1221-1274) ook bekend als Johannes Bonaventura. Ook zijn leerling John Peckham wordt als mogelijke (mede)auteur genoemd. De teksten brengen de gevoelens van Maria tijdens de kruisweg tot uitdrukking. Hoewel oorspronkelijk bedoeld voor 15 september (Feest Van de zeven smarten van Maria), wordt het Stabat Mater vooral op Goede Vrijdag uitgevoerd.

Tijdens het concilie van Trente (1543-1563) werd het Stabat Mater geweerd uit de liturgie maar door paus Benedictus XIII in 1727 weer in ere hersteld.

Het Stabat Mater van Haydn voor koor, orkest en 4 solisten was tijdens Haydn’s leven populair en werd o.a. verschillende keren uitgevoerd bij de “Concert spirituels” in Parijs. In 1803 heeft Haydn bij een heruitvoering van het stuk zijn leerling Sigismund Neukomm gevraagd de instrumentatie van het werk verder uit te breiden. Dit geeft aan dat na zo veel jaren Haydn het werk nog steeds als zeer bruikbaar en geliefd beschouwde.

Het Stabat Mater is door Haydn in 14 stukken opgedeeld waarbij in het laatste deel het Paradisi gloria als aansluiting op het Quando corpus morietur als één geheel gezien kan worden.

Uitvoering op Goede Vrijdag 18 april in de Stadskerk St. Cathrien om 19:30 door Collegium Vocale Eindhoven met solisten Rianne Wilbers (sopraan), Florieke Beelen (alt), Erik Janse (tenor) en Mathijs Mesdag (bas) o.l.v. Ruud Huijbregts. Begeleiding op het grote Verschueren-orgel door Gerard Habraken.